ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΤΗΣ ΝΕΣΤΑΝΗΣ - «Μὴ χαλάτε τὸ χορὸ»

ΜΗ ΧΑΛΑΤΕ ΤΟ ΧΟΡΟ

Μὴ χαλά' νὰ ζήσετε νὰ πολυχρονίσετε

μὴ χαλάτε τὸ χορὸ γιατ' εἶμαι ξένος καὶ θὰ δῶ

καὶ θὰ πά' νὰ ζήσατε, ἐδῶ χάμου νὰ φωτίσετε

καὶ θὰ πά' νὰ μολογῶ στὸ δικό μου τὸ χωριό.

Ὅλα τά, νὰ ζήσετε νὰ πολυχρονίσετε

ὅλα τὰ κορίτσια τά 'δα μὲ παιχνίδια καὶ μὲ χάδια

καὶ μιὰ νιά^,1 νὰ ζήσετε ἐδῶ χάμου νὰ φωτίσετε

καὶ μιὰ λεροφορεμένη² μοῦ 'χει τὴν καρδιά καμένη.

Δὲν μπορῶ, νὰ ζήσετε νὰ πολυχρονίσετε

δὲν μπορῶ νὰ τὴ γελάσω τὸ χεράκι νὰ τῆς πιάσω.

Τὸ χεράκι της νὰ πιάσω νὰ τὴν πάρω νὰ πλαγιάσω.

Καὶ μὲ ὀρμή' νὰ ζήσετε, ἐδῶ χάμου νὰ φωτίσετε

καὶ μὲ ὀρμήνεψε μιὰ θειά της μιὰ πρωτοξαδέρφισσά της

- Στὸ χορὸ βρ' ἀνόητο, βρὲ παλιοασυλλόγιστο,

στὸ χορὸ ὁποῦ χορεύει σύρε πιάσ' την ἀπ' τὸ χέρι.

Κι ἂν τὴ δεῖς βρ' ἀνόητο, βρὲ παλιοασυλλόγιστο

κι ἂν τὴ δεῖς νὰ κοκκινίσει, ἄλλος θὲ νὰ τὴ φιλήσει

κι ἂν τὴ δεῖς καὶ πάρει πέτρα, πάρ' τὰ ροῦχα καὶ σκαπέτα³

κι ἂν τὴ δεῖς καὶ πάρει χῶμα, ἔχε ἀπαντοχὴ⁴ ἀκόμα

κι ἂν τὴ δεῖς καὶ σοῦ γελάσει, μὰ μὲ σένα θὰ πλαγιάσει.

Σχολιασμός:

Τὸ τραγούδι αὐτὸ λέγεται πάντα ὅταν οἱ βλαστοφόροι χορευτὲς τοῦ ἅη - Γιώργη «χαλάνε», δηλαδὴ σταματοῦν τὸ χορό. Μὲ τὸ τραγούδι αὐτὸ δηλαδὴ κλείνουν τὸ χορὸ καὶ μαζί του ουσιαστικὰ ὅλη τούτη τὴν ἀνοιξιάτικη γιορτή. Εἶναι τὸ τελευταῖο τραγούδι ποὺ ἀκούγεται τὴν μέρα αὐτὴ.

Σημειώσεις:

1. Νέα.

2. Σὲ ἄλλη καταγραφή, λαμπροφορεμένη.

3. Τρέχα, φύγε.

4. Ἐλπίδα.

Πηγὴ πληροφοριῶν:

---

ΚΑΡΩΝΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ, «ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΤΗΣ ΝΕΣΤΑΝΗΣ», ἐκδόσεις ΤΟ ΔΟΝΤΙ, Πάτρα, 2013.

Video: Τραγουδάει ὅμιλος Νεστανιωτῶν. Φωτογραφίες video, ἀρχεῖο Παναγιώτη Καρώνη.

 

© Copyright: Παναγιώτης Καρώνης καὶ ἐκδόσεις ΤΟ ΔΟΝΤΙ, μὲ τὴν ἐπιφύλαξη κάθε δικαιώματος.

ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΤΗΣ ΝΕΣΤΑΝΗΣ - «Μιὰ λυγερὴ καθότανε»

ΜΙΑ ΛΥΓΕΡΗ ΚΑΘΟΤΑΝΕ

Μιὰ λυγερὴ καθότανε σ' ἔνα γεφύρι ἀπάνω

ἄϊντε, καί ἀπ' τὸν ἡχὼ μωρὲ τοῦ τραγουδιοῦ

τσάκισμα

(ἐσύ ποὺ πὰς ἀπάνω τὴ ρόκα γνέθοντας

περίμενε καὶ μένα νὰ πᾶμε παίζοντας)

ἄϊντε, καὶ ἀπ' τὸν ἡχὼ μωρὲ τοῦ τραγουδιοῦ

καὶ ἀπ' τὸν καημὸ τῆς κόρης,

μὰ τὸ γεφύρι ἐράγισε

τσάκισμα

(στὸν κόμπο μὲς τὴ ρίζα τὸ κόβουν τὸ πλατάνι

μιὰ παπαδιὰ ὁρκίστηκε πῶς δὲν τὸ ξανακάνει)

μὰ τὸ γεφύρι ἐράγισε καὶ τὸ ποτάμι ἐστάθει.

- Ἄϊντε, ἄλλαξε κόρη, μώρ' κόρη τὸν ἡχὼ

ἄλλαξε κόρη, μώρ' δόλια ρὲ τὸν ἡχὼ

ἄϊντε, κ' ἄλλο τραγούδι πέσε

τσάκισμα

(τὸ λένε τὰ πουλάκια κάτου στὰ ρέματα

πὼς σ` ἀγαπῶ μικρούλα δὲν εἶναι ψέματα)

ἄλλαξε κόρη, μωρ' κόρη τὸν ἡχὼ κ' ἄλλο τραγούδι πέσε

τὶ τὸ στοιχειὸ τοῦ γεφυριοῦ θὰ βγεῖ γιὰ νὰ σὲ πάρει.

Τραγούδι τῆς τάβλας (ἐπιτραπέζιο), ποὺ λεγότανε σὲ γλέντια καὶ σὲ γιορτινὲς συνάξεις στὴν Πελοπόννησο.

Ὅταν ἡ θεὰ Δήμητρα ἔχασε τὴν κόρη της Περσεφόνη, λυπήθηκε πάρα πολύ. Ἀπὸ τὸν καημό της, τὰ πολλὰ τηε δάκρυα καὶ τὴν ἀποχή της ἀπὸ τὰ καθήκοντά της κινδύνευσε ἡ οἰκουμένη ὁλόκληρη καὶ τὸ ἀνθρώπινο γένος, μιὰ καὶ δὲν φύτρωνε τίποτα ὅσο κι ἂν οἱ ἄνθρωποι μοχθοῦσα!. Κάλλιστα λοιπὸν πάνω στὸ γεφύρι τοῦ τραγουδιοῦ μας θὰ μποροῦσε νὰ στέκει ἡ θλιμένη Δήμητρα καὶ τὸ τραγούδι ποὺ ραγίζει τὸ γεφύρι καὶ σταματάει τὸ νερὸ τοῦ ποταμοῦ θὰ μποροῦσε νὰ εἶναι ὁ θρῆνος της γιὰ τὴν ἀρπαγὴ τῆς πολυαγαπημένης κόρης της Περσεφόνης ἀπὸ τὸ θεό τοῦ Κάτω Κόσμου, τὸν Πλούτωνα.

Πληροφορίες καὶ σχόλια:
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΚΑΡΩΝΗΣ

Video:

Τραγουδάει ὁ Νεστανιώτης Σωκράτης Καρώνης

Εἰκόνες video: Λεπτομέρειες ἀπὸ ἐρυθρόμορφα ἑλληνικά ἀγγεία του 4οῦ αἰώνα π.Χ.

© Copyright: Παναγιώτης Καρώνης, μὲ τὴν ἐπιφύλαξη κάθε δικαιώματος.

Ο ΑΗ-ΓΙΩΡΓΗΣ ΤΗΣ ΝΕΣΤΑΝΗΣ ΤΗ ΔΕΚΑΕΤΙΑ ΤΟΥ '80

Φωτογραφίες: Γ. Κομποχόλης, (αρχείο Παναγιώτη Καρώνη).

ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΤΗΣ ΝΕΣΤΑΝΗΣ - «Τώρα 'ναι Μάης κ' ἄνοιξη», (Τώρα Βλαχά μ')

ΤΩΡΑ ΕΙΝΑΙ ΜΑΗΣ Κ' ΑΝΟΙΞΗ

Τώρα Βλαχά μ', τώρα 'ναι Μάης κ' Ἄνοιξη

τώρα εἶναι καλοκαίρι, Βλάχα μου μὲ τὸ τσεμπέρι.

Τώρα Βλαχά μ', τώρα ἀγαπιόνται τὰ πουλιὰ

καὶ φιλιόνται τὰ τρυγόνια καὶ συχνολαλοῦν* τ' ἀηδόνια.

Τώρα Βλαχά μ', τώρ' ἀποφάσισα καὶ 'γὼ

γιὰ νὰ ἔβγω στὸ σεργιάνι, Βλάχα μου μὲ τὸ γιουρντάνι.

Νὰ πάρ' Βλαχά μ' νὰ πάρω χίλια πρόβατα

μώρ' καὶ πεντακόσια γίδια, Βλάχα μου μὲ τὰ στολίδια.

Νὰ πᾶμ' Βλαχά μ', νὰ πᾶμ' ἀπάνω στὰ βουνὰ

γιὰ νὰ ρίξουμε τὴ στάνη, Βλάχα μου μὲ τὸ γιουρντάνι.

Ἐσὺ Βλαχά μ', ἐσὺ θά 'χεις τὰ πρόβατα

μὼρ' κ' ἐγὼ θά 'χω τὰ γίδια, Βλάχα μου μὲ τὰ στολίδια.

Θὰ τρῶ' Βλαχά μ', θὰ τρῶμε γάλα τὸ πρωὶ

καὶ τυρὶ τὸ μεσημέρι, Βλάχα μου μὲ τὸ τσεμπέρι.

Θὰ πά' Βλαχά μ' θὰ πάρεις καὶ τὴ ρόκα σου

γιὰ νὰ φτιάξεις τὰ προικιά σου,

γειά σου Βλαχοπούλα μ' γειά σου.

Σχολιασμός:

Τραγούδι μὲ ἔντονη ἀνοιξιάτικη διάθεση, δὲν θὰ μποροῦσε νὰ ἀπουσιάζει ἀπὸ τὴ γιορτὴ τοῦ Ἅη-Γιώργη. Τραγουδιόταν ἐπίσης ἀπὸ τοὺς ποιμένες τοῦ χωριοῦ ὅταν τὴν άνοιξη, ποὺ ὁ καιρὸς «ἄνοιγε», ἔβγαζαν τὰ κοπάδια τους στὶς πλαγιές τοῦ Ἀρτεμισίου. Παραλλαγή του ἔχει καταγράψει καὶ ὁ Σωτήρης Τσιάνης στὴ Νεστάνη τὸ 1959, στὸ Sotirios Chianis, «Folk songs of Mantineia», (Δημοτικὰ τραγούδια τῆς Μαντινείας), Berkeley/Los Angeles: University of California Press, 1965, ποὺ τὸ ἀναφέρει σὰν τραγούδι χορωδίας/συρτὸ χορό.

Σημειώσεις:

* Σὲ ἄλλη καταγραφή, γλυκολαλοῦν.

Πηγὴ πληροφοριῶν

---

ΚΑΡΩΝΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ, «ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΤΗΣ ΝΕΣΤΑΝΗΣ», ἐκδόσεις ΤΟ ΔΟΝΤΙ, Πάτρα, 2013.

Video: Τραγουδάει ὅμιλος Νεστανιωτῶν. Φωτογραφίες video: ἀρχεῖο Παναγιώτη Καρώνη.

© Copyright: Παναγιώτης Καρώνης καὶ Ἐκδόσεις ΤΟ ΔΟΝΤΙ, μὲ τὴν ἐπιφύλαξη κάθε νομίμου δικαιώματος.